Ενοριακός Ναός Αγίας Τριάδος - Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Είναι ο ενοριακός ναός της Βασιλικής, κτισµένος στα τέλη του 19ου αι., αντιπροσωπευτικό δείγµα της εκκλησιαστικής ναοδοµίας της εποχής. Αποτελείται από δύο µεγάλου µεγέθους δίδυµους καµαροσκεπείς ναούς. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωµένο στην Παναγία και πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, ηµέρα εορτής της Κοιµήσεως της Θεοτόκου, ενώ το νότιο είναι αφιερωµένο στην Αγία Τριάδα και πανηγυρίζει κατά την εορτή της Πεντηκοστής.

Ο σηµερινός ναός είναι κτίσµα του 19ου αι. Το 1880, επί Επισκόπου Ιεράς και Σητείας Γρηγορίου Παπαδοπετράκη, οι κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν να κατεδαφίσουν το µικρό ναό και την παρακείµενη αποθήκη του που προϋπήρχαν, και στη θέση τους να κτίσουν µεγάλυτερο ναό, αντάξιο της αίγλης των χριστιανών. Ο νέος µεγαλοπρεπής ναός κτίστηκε µε εθελοντική εργασία και προσφορά όλων των κατοίκων του χωριού. Επικεφαλής των χωριανών µαστόρων ήταν ο φηµισµένος Καρπαθιώτης πρωτοµάστορας Μηνάς Κανάκης. Πολλές από τις πέτρες που χρησιµοποιήθηκαν για την ανοικοδόµηση του ναού προήλθαν από τα ερείπια του παλαιού πύργου της Βασιλικής, που βρισκόταν νότια του χωριού, δίπλα από τον περίφηµο µινωϊκό οικισµό στον λόφο «Κεφάλι», ο οποίος είχε κτισθεί το έτος 1868 από τον Χουσεΐν Αβνή πασά, για την εγκατάσταση µόνιµων τουρκικών στρατιωτικών µονάδων και την παρεµπόδιση της επικοινωνίας µεταξύ των Κρητών επαναστατών. Τα ιερά Εγκαίνια του ναού τελέσθηκαν µε κάθε λαµπρότητα στις 2 Οκτωβρίου του 1892, από τον τότε Επίσκοπο Ιεράς και Σητείας Αµβρόσιο Σφακιανάκη, όπως µαρτυρεί η χρονολογία που είναι χαραγµένη στο υπέρθυρο της κυρίας εισόδου. Έως το 1918, το βορειοδυτικό τµήµα του προαύλιο χώρου του ναού χρησίµευε ως κοιµητήριο του οικισµού. 

Το έτος 1999 ξεκίνησαν εργασίες ανακαίνισης του Ιερού Ναού από εξειδικευµένο συνεργείο µε τις ενδεδειγµένες αναστηλωτικές τεχνικές. Αρχικά συντηρήθηκαν και καθαρίστηκαν οι φορητές εικόνες και το τέµπλο. Το 2003 αντικαταστάθηκε το τσιµεντένιο καµπαναριό µε νέο περίτεχνο από λαξευτή πέτρα, κατά τα σχέδια εκείνου της Μονής του Αρκαδίου στο Ρέθυµνο, ενώ φιλοτεχνήθηκε και παράσταση της Αγίας Τριάδος µε σχετική επιγραφή από την υµνολογία της Εκκλησίας µας. Το έτος 2009 έγιναν εκτεκταµένες εργασίες συντηρήσεως στο εσωτερικό του ναού µε την κατασκευή των πατητών ασβεστοθηραϊκοκονιαµάτων και στερέωσης της θολοδοµίας, ανάδειξη και καθαρισµό των λίθινων στοιχείων στους κίονες και τα θυρώµατα κ.ά. Μετά την ολοκλήρωσή τους στις 6 Ιουνίου 2009 τελέσθηκαν µε κάθε επισηµότητα τα Ιερά Θυρανοίξια του Ναού από τον αοίδιμο Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κυρό Ευγένιο.