Ιερά Μονή Παναγίας «Κεραγραμμένης»

Ο ναός της Μονής της Παναγίας της Κεραγραμμένης βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Τοπικής Κοινότητας Καπιστρίου (Σταυρού) Ιεράπετρας σε μικρό πλάτωμα με θέα προς την πεδιάδα της Ιεράπετρας και το Λυβικό Πέλαγος. Είναι βέβαιο πως η γλαφυρή επωνυμία του οφείλεται στο γεγονός ότι μέχρι τις ημέρες μας είναι κατάγραφος από τοιχογραφίες υψηλής ποιότητας που μπορούν να χρονολογηθούν στον 14ο αιώνα.

Ως προς την αρχιτεκτονική του είναι απλούστατος και ακολουθεί τον διαδεδομένο τύπο του καμαροσκέπαστου μονόχωρου ναού και είναι σχετικά μεγάλου μεγέθους με δυό ενισχυτικά τόξα. Παρά το γεγονός ότι οι τοιχογραφίες δεν σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση και δεν έχουν συντηρηθεί, οι απώλειες της ζωγραφικής επιφάνειας είναι ελάχιστες. Το εικονογραφικό  πρόγραμμα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο και περιελάμβανε 28 παραστάσεις και 45 περίπου μεμονωμένες μορφές. Πιο συγκεκριμένα στα ανώτερα σημεία της καμάρας αναπτύσσεται η αφήγηση της θείας ενανθρωπήσεως  με ένα σύνολο 21 παραστάσεων από τον Ευαγγελισμό μέχρι την Ανάληψη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα γεγονότα του Πάθους και στις εμφανίσεις του Χριστού μετά την Ανάσταση. Όπως είναι αναμενόμενο για έναν ναό αφιερωμένο στην Παναγία υπάρχει και ένας θεομητορικός κύκλος από τον οποίο διατηρούνται έξι σκηνές από την Γέννηση μέχρι την Κοίμηση. Το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού τοίχου καταλαμβάνει η σύνθεση της Δευτέρας Παρουσίας που αποτελεί και την ολοκλήρωση του έργου της θείας Οικονομίας. Τέλος οι ολόσωμες μορφές ιεραρχών, διακόνων, οσίων και μαρτύρων περιτρέχουν τον ναό στην κατώτερη ζώνη δημιουργώντας ένα υποβλητικό σύνολο που παραπέμπει στην μνημόνευση και την παρουσία της θριαμβεύουσας Εκκλησίας στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. 

Οι εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης του Ναού έγιναν με δαπάνες της Ενορίας Καπιστρίου, ενώ την επίβλεψη είχε η αρμόδια 13η Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, με την ευθύνη της οποίας έγιναν παρεμβάσεις στερέωσης και καθαρισμού των τοιχογραφιών. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ιεραπύντης και Σητείας κ. Ευγένιος τέλεσε την Ακολουθία των Θυρανοιξίων στις 6 Σεπτεμβρίου του 2010.