Ναός Παναγίας Μονημερίτισσας (Γενεσίου της Θεοτόκου) 

Ο ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου βρίσκεται στη θέση «Καμάρα», πριν το ομώνυμο φαράγγι, επί της επαρχιακής οδού «Καλαμαύκας-Ιεράπετρας». Είναι μονόχωρος κεραμοσκέπαστος ναός, που έλαβε την επωνυμία «Μονημερίτισσα», επειδή κτίσθηκε σε μία ημέρα λόγω του όρου που είχαν θέσει οι Τούρκοι στους Χριστιανούς της Καλαμαύκας, οι οποίοι είχαν σφοδρή επιθυμία να αναγείρουν τον ναό της Θεοτόκου. Τα Εγκαίνια του ναού τελέσθηκαν το έτος 1908, σύμφωνα με την εντοιχισμένη επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την κεντρική είσοδο. Την ημέρα ανέγερσης του ναού,  επειδή το νερό για την παρασκευή της λάσπης ήταν ανύπαρκτο και δύσκολο στη μεταφορά του, οι κάτοικοι της Καλαμαύκας συγκέντρωσαν στον τόπο που κτίσθηκε ο ναός τα ποίμνιά τους και με το γάλα των αιγοπροβάτων παρασκεύασαν τη λάσπη για το κτίσιμο, όπως έγινε και σε κάποιες άλλες εκκλησίες που αποκαλούνται «γαλακτοκτισμένες» (βλ. Εμμανουήλ Αγγελάκης, «Η Παναγία η Μονημερίτισσα Καλαμαύκας»). 

Ο ναός είναι λιτός και το ξύλινο τέμπλο όχι ιδιαίτερα περίτεχνο. Οι φορητές εικόνες είναι φιλοτεχνημένες το 1908 από τον σπουδαίο καλλιτέχνη της εποχής Γ. Ν. Χρήστου, Ηπειρώτη στην καταγωγή, ο οποίος είχε έδρα τη Νεάπολη Λασιθίου και αγιογράφησε τις εικόνες του ενοριακού ναού Αγίου Αντωνίου. Η Παναγία η Μονημερίτισσα η Καμαριανή συγκεντρώνει την ευλάβεια των κατοίκων της περιοχής, γι’ αυτό και η εικόνα της είναι γεμάτη από τάματα και αφιερώματα. Η λαϊκή παράδοση διασώζει πολλά θαύματα της Παναγίας της «Μονημερίτισσας». Τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε και έγινε ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου του ναού. Πλακοστρώθηκε και διακοσμήσθηκε από ψηφιδωτά και πολύχρωμες πέτρες. Στην εξωτερική πλευρά του τοίχου δεσπόζει η πρωτότυπη παράσταση που φέρει τον τίτλο «η Ιερά Πανήγυρις» και απεικονίζει μουσικούς με τα όργανά τους.