Ναός Τιμίου Σταυρού στ’ Αόρι

Ο μονόχωρος ναός του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στην κορυφή ορεινού εξάρματος, μία ιδιαίτερα προνομιακή θέση από την οποία κατοπτεύεται στο σύνολό της ολόκληρη η ακτογραμμή δυτικά της Ιεράπετρας.

Πρόκειται για ταπεινή κατασκευή χωρίς περίτεχνα λαξευτά στοιχεία στο εσωτερικό της οποίας διατηρούνται τμήματα αξιόλογου τοιχογραφικού διακόσμου. Συγκεκριμένα στην κόγχη του Ιερού Βήματος κάτω από τον Παντοκράτορα εικονίζεται, αντί των συλλειτουργούντων ιεραρχών, η Κοινωνία των Αποστόλων. Η σπάνια για έναν μονόχωρο ναό με ενσωματωμένη στην κόγχη Αγία Τράπεζα, παράσταση της Κοινωνίας, λόγω του εξαιρετικά περιορισμένου χώρου αποδίδεται σε μικρή κλίμακα. Ένα ακόμη σπάραγμα τοιχογραφίας διατηρείται στον δυτικό τοίχο. Πρόκειται για τον Επιτάφιο Θρήνο, παράσταση στην οποία κυριαρχεί ο Σταυρός σε μεγάλη κλίμακα. 

Οι τρεις παραστάσεις δεν είναι βέβαιο ότι ανήκουν σε μία ενιαία φάση διακόσμησης. Πέρα από τον αποσπασματικό τους χαρακτήρα είναι βέβαιο ότι έχουν υποστεί μεγάλη χρωματική αλλοίωση που οφείλεται σε υψηλές θερμοκρασίες, προφανώς λόγω πυρκαϊάς που προκλήθηκε, άγνωστο πότε, στο εσωτερικό του ναού. Η αλλοίωση των χρωμάτων καθώς και η γενικότερα κακή κατάσταση διατήρησης δεν μας επιτρέπει να κάνουμε ασφαλείς τεχνοτροπικές παρατηρήσεις. Ωστόσο, ο Παντοκράτορας φαίνεται να ακολουθεῑ πρότυπα του 14ου αιώνα. Αντίθετα μεταγενέστερη πρέπει να είναι η παράσταση της Αποκαθήλωσης που πιθανόν σχετίζεται με οψιμότερα εικονογραφικά πρότυπα.