Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου (παλαιός)

Σε πανοραμική θέση δυτικά του Μεταξοχωρίου και λίγο μετά το σπίτι που γεννήθηκε ο μεγάλος Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης, βρίσκεται ο ερειπωμένος σήμερα κοιμητηριακός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, κτίσμα Ενετικής περιόδου (13ος-17ος αι.), έρμαιο δυστυχώς στη φθορά του χρόνου. Στα μέσα του 20ού αι. εξ αιτίας της καθίζησης του εδάφους ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς αφού κατέρρευσε η στέγη του στη δυτική πλευρά. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που κατεβλήθησαν αρχικά με τα μέσα της εποχής, η ζημιά δεν μπόρεσε να αποκατασταθεί και τότε αποφασίστηκε να κτισθεί νέος ναός σε στέρεο έδαφος, στον οποίο μεταφέρθηκε το περίτεχνο τέμπλο και οι εικόνες.

Ο ναός είναι μονόχωρος καμαροσκεπής και αρκετά ευμεγέθης, γιατί κάλυπτε τις λατρευτικές ανάγκες του οικισμού μέχρι το 1847 που οικοδομήθηκε ο νέος δίκλιτος ενοριακός ναός. Πιθανότατα κτίστηκε σε δύο η και περισσότερες φάσεις, όπως σαφώς διακρίνεται από τα πολλά εντοιχισμένα λίθινα μέλη στις όψεις του. Όταν ολοκληρώθηκε στη σημερινή του μορφή, τοποθετήθηκαν στη θύρα της νότιας όψης λίθινα πλαίσια με λαϊκή διακόσμηση και πάνω από το αφαιρεμένο σήμερα ημικυκλικό τόξο της εισόδου εντοιχίστηκε διακοσμητικό λαϊκότροπο λιθόγλυπτο με την εγχάρακτη επιγραφή «1846 ΕΧΤΙΣΘΗ ΟΥΤΟΣ Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ». 

Εξωτερικά διατηρούνται σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως είναι τα εντοιχισμένα πινάκια, ένα του 17ου και τα άλλα του 19ου, τα οποία ίσως αποτελούσαν κειμήλια εκείνης της εποχής, σύμφωνα με τις Αρχαιολόγους Γεωργία Μοσχόβη και Μαριάννα Κατηφόρη στο έργο τους «Ναοί με εντοιχισμένα αγγεία στο νομό Λασιθίου». Τα τέσσερα πινάκια είναι τοποθετημένα σταυροειδώς κάτω από το αέτωμα της καλά διατηρημένης ανατολικής όψης, ανάμεσα στον περίτεχνο κυκλικό λίθινο φεγγίτη και σε ένα εντοιχισμένο ανάγλυφο λίθινο σταυρό. 

Εσωτερικά ο ναός παραμένει κυριολεκτικά γυμνός. Διατηρείται μόνο η Αγία Τράπεζα στο ιερό βήμα και διακρίνονται η κόγχη, ο ευμεγέθης κυκλικός φεγγίτης και τα ανακουφιστικά τόξα (σφενδόνια) στα σωζόμενα τμήματα της οροφής.