Ναός Αγίας Μαρίνας και Τιμίου Προδρόμου

Στα όρια της Τοπικής Κοινότητας Μεταξοχωρίου και μέσα σε ένα κατάφυτο και μοναδικού φυσικού κάλλους περιβάλλον, στις δυτικές υπώρειες της Δίκτης, ανάμεσα σε αιωνόβια κυπαρίσσια, πρίνους και άλλα ευσκιόφυλλα δένδρα, είναι κτισμένος ο ναός της Αγίας μεγαλομάρτυρος Μαρίνης και του Τιμίου Προδρόμου. Σύμφωνα με μαρτυρία του Στέφανου Μπλαζαντωνάκη στο έργο του «Ο γιος του βοσκού», ο ναός βρίσκεται σε μία ευρύτερη έκταση δύο χιλιάδων περίπου στρεμμάτων μέσα στο μετόχι του πολύτεκνου πατέρα του αειμνήστου Πατριάρχου Μελετίου Μεταξάκη, του Μεταξονικολή, που του δώρισε ο άτεκνος σύντεκνός του γέρο Σπανός. Εκεί έβοσκαν τα αιγοπρόβατά του και εκεί καλλιεργούσε τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες τα κηπευτικά και τα καρποφόρα δένδρα. Στον επιβλητικό αυτό τόπο γνώρισε και ο Πατριάρχης Μελέτιος, ο μικρός Μανώλης, τον Ιερομόναχο Μελέτιο Τσιχλάκη από την παρακείμενη Μονή Παναγίας Καρυδιανής, που διατηρούσε κτήματα στην περιοχή, ο οποίος συνετέλεσε ουσιαστικά στη γενναία απόφασή του να σπουδάσει θεολογία και να αφιερωθεί αργότερα ολοκληρωτικά στην Εκκλησία του Χριστού.

Η ανοικοδόμηση του ναού ολοκληρώθηκε στις 2 Μαΐου του 1881, σύμφωνα με εγχάρακτη επιγραφή στο λιτό λίθινο θύρωμα της νότιας όψης. Ασφαλώς στην ανέγερσή του θα πρωτοστάτησε ο Νικόλαος Μεταξάκης, αφού βρισκόταν ανάμεσα στα κτήματά του, αλλά και οι άλλοι βοσκοί της περιοχής. Αρχιτεκτονικά ο ναός ανήκει στον τύπο των δίκογχων ναών, δηλαδή είναι μονόχωρος καμαροσκεπής με δύο αψίδες. Η αγία τράπεζα στη βόρεια αψίδα είναι αφιερωμένη στον Τίμιο Πρόδρομο και στη νότια αψίδα στην Αγία Μαρίνα. Έχει υποστεί κατά καιρούς ανακαινίσεις και μετασκευές, με εμφανή εκείνη της κατασκευής περιμετρικά ενός ζωναριού με δοκάρια από σκυρόδεμα για να στερεωθεί, που επέφερε περισσότερα προβλήματα στο μνημείο. Χαρακτηριστικοί είναι και οι διάτρητοι λίθινοι φεγγίτες στην ανατολική και δυτική όψη, στρογγυλός και τετράγωνος αντίστοιχα, με διαφορετική διακόσμηση. Επίσης, αξιοσημείωτα θεωρούνται και τα λίθινα περίτεχνα φωτιστικα αγιοθύριδα, έργα λαϊκότροπων τεχνιτών της εποχής.

Εσωτερικά το τέμπλο είναι απλό και απέριττο, χωρίς ιδιαίτερα σκαλίσματα. Οι εικόνες που το κοσμούν ανήκουν σε τρεις αγιογράφους που δούλεψαν στην περιοχή, με παλαιότερη την εικόνα του Τιμίου Προδρόμου του Βιαννίτη αγιογράφου Εμμανουήλ Κόμη (1918). Οι εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και της Αγίας Μαρίνας ανήκουν στον αγιογράφο από τον Άγιο Βασίλειο Βιάννου Ιωάννη Ψαράκη και φέρουν χρονολογία 1934, ­ζωγραφισμένες με τη ναζαρινή λεγόμενη τεχνοτροπία, που είχε διδαχθεί στο Άγιον Όρος, και επίσης η εικόνα της Αγίας Μαρίνας στην πρώτη (κάτω) ζώνη είναι έργο του λαϊκού αγιογράφου από την Κριτσά Λασιθίου Θεοφάνη Πάγκαλου (1947).