Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου στο Μινώ

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου βρίσκεται στον παλαιό οικισμό Μινώς, βορειοδυτικά από τους Μύθους, κάτω από τις νοτιοανατολικές υπώρειες της Δίκτης, κρυμμένος μέσα στα μοναδικής ομορφιάς δάση της Ανατολικής Κρήτης. Είναι το σημείο αναφοράς του κατάφυτου από πεύκα, πρίνους και κυπαρίσσια παραθεριστικού οικισμού Μινώς και κατά τον μακαριστό δάσκαλο και ιστορικό από τους Μύθους Γιάννη Γ. Χριστάκη ίσως αποτέλεσε μινωικό θέρετρο η έπαυλη. Πρόκειται για μικρό σε διαστάσεις ναό που ανοικοδομήθηκε το έτος 1845, σύμφωνα με την εγχάρακτη κτητορική επιγραφή, στο υπέρθυρο της εισόδου. 

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια ο ναός εξωτερικά και εσωτερικά έχει υποστεί επάλληλες σοβαρές δύσμορφες επεμβάσεις με υλικά μη συμβατά, χωρίς την άδεια των αρμοδίων αρχών, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί ο αρχικός χαρακτήρας του μνημείου. Εκτός από το ξύλινο σκέπαστρο και την περίφραξη με σιδερόπλεγμα στη στέγη τοποθετήθηκε πισσόπανο και στο δάπεδο κεραμικά πλακίδια.

Ο ναός είναι μονόχωρος καμαροσκεπής, κτισμένος με πέτρα της περιοχής που αφθονεί στο χώρο. Έχει μία θύρα και ένα μικρό παράθυρο στη νότια όψη με λίθινο λιτό πλαίσιο. Το υπέρθυρο κοσμείται με λιτό ρόδακα που σχηματίζει ανάγλυφο σταυρό και διακρίνεται μόνο η εγχάρακτη κτητορική χρονολογία 1845. Τη θύρα συμπληρώνει το λιτό ημικυκλικό κλειδωτό ανακουφιστικό τόξο. Αξιοσημείωτο θεωρείται και το φωτιστικό ανάγλυφο αγιοθύριδο στην κόγχη του ιερού βήματος.

Στο εσωτερικό εντυπωσιάζει το απλό ζωγραφιστό σε όλη του την επιφάνεια ξύλινο τέμπλο, που διακρίνεται για την απλότητα και την εξαιρετική ομορφιά του. Οι δεσποτικές εικόνες του Χριστού στον τύπο του Μεγάλου Αρχιερέως, της Θεοτόκου στον τύπο της Κυρίας των Αγγέλων και του Αρχαγγέλλου Μιχαήλ που φέρει μάχαιρα, ο σταυρός των λυπηρών, αλλά και τα βημόθυρα, που απεικονίζονται οι πρωτοκορυφαίοι απόστολοι Πέτρος και Παύλος, είναι έργα ανώνυμου λαϊκού αγιογράφου της εποχής και χρονολογούνται στα μέσα του 19ου αι. Μόνο η εικόνα της Θεοτόκου αναγράφει τη χρονολογία 1855.