Ναός Παναγίας (Γενεσίου Θεοτόκου) των Καλογέρων

Ο ναός της Παναγίας της Λάστρου βρίσκεται 700 μ. βορειοδυτικά του χωριού, πάνω στο βόρειο οδικό άξονα Αγίου Νικολάου - Σητείας, η διάνοιξη του οποίου κατέστρεψε τα τελευταία λείψανα του μικρού μοναστηριού που υπήρχε εκεί. Η Παναγία των Καλογέρων, όπως λέγεται, είναι αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου και πολλά θαύματα αποδίδονται ακόμα και σήμερα σε αυτή. Μάλιστα, παλιότερα, το πανηγύρι της το Σεπτέμβριο προσέλκυε πολλούς προσκυνητές από μακρινά μέρη.

Ο μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός, ο οποίος ανακατασκευάστηκε πλήρως στο τέλος της δεκαετίας του 1960 λόγω της διάνοιξης του δρόμου, πιθανολογείται πως είχε αρχικά ανεγερθεί την περίοδο της Βενετοκρατίας (13ος-17ος αι.), εποχή στην οποία ανάγεται και η παράδοση λειτουργίας μοναστικής κοινότητας στο χώρο. Κατά την οθωμανική περίοδο η μονή είχε ερημώσει, αλλά σώζονταν ίχνη των κτισμάτων της. Το 1882 η μοναχή Χατζη-Σαλώμη από τη Λάστρο μετέτρεψε εκ νέου το εξωκλήσι σε μοναστηριακό ναό, αγοράζοντας περιουσία στην περιοχή και κτίζοντας δύο κελιά χρησιμοποιώντας υλικά από τα παλαιά κτίσματα. Το 1885 την ακολούθησε μία ακόμα ευσεβής γυναίκα από τη Λάστρο, η Χατζη-Μαρία, η οποία επισκεύασε τα τέμπλα. Το 1888 προσήλθε και ο Ιωάννης Παπανδρουλάκης από τη Λάστρο, ο οποίος χειροτονήθηκε ιερομόναχος με το όνομα Ιωακείμ. Το μοναστήρι διαλύθηκε το 1901 μαζί με πλήθος άλλων μονών της Κρήτης. Σήμερα, ηλικιωμένοι κάτοικοι της Λάστρου θυμούνται τη μεγάλη λίθινη ορθογώνια αυλόθυρα που οδηγούσε στον περίβολο της μονής, ανατολικά της εκκλησίας δυό κελιά και ένα φούρνο, και πιο κάτω στέρνα και πλυσταριό.