Ναός Παναγίας Πρωτοσεπτεμβριανής

Ο ιερός ναός της Παναγίας της Πρωτοσεπτεµβριανής ή Παναγίας στο Σκαλί, είναι κτισµένος στο κέντρο του ιερού Άλσους του Καβουσίου, 100 µέτρα ανατολικά της µνηµειακής ελιάς, και στο δρόµο για το σηµαντικό αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά, σε σηµείο µε απέραντη θέα τον κάµπο του χωριού και τον κόλπο του Μεραµβέλλου. Πρόκειται για µονόχωρο καµαροσκέπαστο ναό, που θα µπορούσε να χρονολογηθεί µεταξύ 14ου και 16ου αιώνα όπως µαρτυρούν τα σωζόµενα αρχιτεκτονικά µέλη και τα εντοιχισµένα πινάκια στη δυτική όψη πάνω από την θύρα. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο χώρος βόρεια του ναού λειτούργησε ως κοιµητήριο. Ο ναός έχει συνδεθεί µε πολλούς θρύλους µε πιο γνωστό αυτό της ολόχρυσης καµπάνας που διέθετε. 

Στην επιφανειακή έρευνα που διεξήγαγε την περίοδο 1988-1996 ο Αρχαιολόγος Donald C. Haggis, γύρω από τον ναό εντοπίστηκε κεραµική και οικοδοµικά κατάλοιπα εγκατάστασης ΜΜΙ-ΙΙ και ΜΜΙΙΙ-ΥΜ Ι χρόνων (2100 - 1450 π. Χ.). Σε απόσταση 100 µ. ανατολικά του ναού της Παναγίας εντοπίστηκαν κατάλοιπα οικοδοµηµάτων τα οποία σύµφωνα µε την κεραµική είχαν συνεχή κατοίκηση από την Μινωϊκή µέχρι και την Οθωµανική περίοδο. 

Ο ναός πανηγυρίζει την 1η Σεπτεµβρίου, εορτή της Ινδίκτου, δηλ. της αρχής του εκκλησιαστικού έτους, και της Συνάξεως της Παναγίας της Παµµακαρίστου, της οµωνύµου Μονής της Κωνσταντινούπολης, η εικόνα της οποίας φυλάσσεται στον Πατριαρχικό Ναό του Αγ. Γεωργίου στην Πόλη.