Ναός Αγίου Νικήτα στο Τσαμάντη

Ο ναός του Αγίου µεγαλοµάρτυρας Νικήτα βρίσκεται στην εκπληκτικής οµορφιάς ρεµατιά της Μυλωνιάς σε υψόµετρο 820 µ., ανατολικά του αγροτικού οικισµού του Καβουσίου «Τσαµάντης». Γύρω από τον ναό υπάρχουν πηγές που το νερό τους µεταφέρεται για άρδευση µέσα από το φαράγγι του Μέσωνα στο Καβούσι. 

Πρόκειται για µονόχωρο καµαροσκεπή ναό, κτισµένο το τελευταίο µισό του 19ου αι., ο οποίος έχει υποστεί επεµβάσεις, όπως η επιστέγαση µε κεραµίδια βυζαντινού τύπου. Οι φορητές εικόνες και το απλό ξύλινο τέµπλο είναι χαρακτηριστικά δείγµατα λαϊκών δηµιουργών της εποχής.

Η µετοίκηση και παραµονή µετά το θέρος των κατοίκων των γύρω χωριών στα µετόχια και τις αγροικίες, που διατηρούσαν στους οικισµούς του ορεινού όγκου της Θρυπτής, και η ασχολία τους κατά τους θερινούς µήνες µε αγροτικές ασχολίες της περιόδου, όπως η καλλιέργεια κηπευτικών, ο τρυγητός, το πάτηµα των σταφυλιών και το καζάνεµα των στεµφύλων, σηµατοδοτούνταν µε τις τοπικές πανηγύρεις του καλοκαιριού. Η πανήγυρη του Τιµίου Προδρόµου (αποτοµή της Τιµίας Κεφαλής του), του Αγίου Ιωάννου του «Ριγολόγου», όπως λέγεται, αλλά και του Γενεσίου της Παναγίας, όπως και της Αγίας Άννας, του Τιµίου Σταυρού, του Αγίου Νικήτα και του Αγίου ∆ηµητρίου, ήταν πολύ σηµαντικές και ουσιαστικές για την καθηµερινή ζωή των κατοίκων των οικισµών της Θρυπτής. Ήταν ευκαιρία να δοξολογήσουν τον Θεό, να τιµήσουν τους Αγίους, να αναπαυθούν από την κοπιώδη εργασία τους, να επικοινωνήσουν αληθινά µεταξύ τους και να ευθυµήσουν µε αυτοσχέδια και αυθόρµητα γλέντια.

Ο ναός ανήκει στην Ενορία Καβουσίου και πανηγυρίζει στις 15 Σεπτεµβρίου, ηµέρα εορτής του Αγίου µεγαλοµάρτυρος Νικήτα. Παλαιότερα ήταν από τα σπουδαιότερα πανηγύρια της περιοχής.