Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου - Γουρνιά

Ανάμεσα στις θέσεις «Γουρνιά» και «Αγία Παρασκευή», πάνω σε λόφο βόρεια του οικισμού του Κάτω Χωριού των  Έξω Μουλιανών και δυτικά του περιώνυμου φαραγγιού του Ρίχτη, βρίσκεται ο μονόχωρος καμαροσκεπής Ιερός Ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. 

Πρόκειται για κτίσμα πιθανόν της Ενετικής περιόδου, όπως υποδηλώνουν τα αρχιτεκτονικά μορφολογικά στοιχεία του ναού. Ξεχωρίζει το θύρωμα που ακολουθεί τις βασικές αρχές της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της περιόδου εκείνης. Μονολιθικές ευθύγραμμες παραστάδες με εναλλασσόμενα κοιλόκυρτα κυμάτια, με βάση και επίκρανα εσωτερικά, που συνεχίζονται συμπληρώνοντας ένα ενιαίο σύνολο με το τοξωτό υπέρθυρο. Στο μονολιθικό ανώφλι είναι δυσδιάκριτη η ανάγλυφη διακόσμηση. Αξιοπρόσεκτο είναι και το λαξευμένο διάτρητο φωτιστικό λίθινο αγιοθύριδο στην κόγχη του Ιερού Βήματος, που σχηματίζει δένδρο.

Ο ναός έχει υποστεί πολλές ακαλαίσθητες επεμβάσεις κυρίως τον 20ο αι, που δεν αρμόζουν στην ιστορικότητά του. Στη βορειοδυτική πλευρά έχει προστεθεί εξωνάρθηκας σε σχήμα Γ, που επικοινωνεί με τον κυρίως ναό μέσω εσωτερικής καμαρωτής θύρας για την εξυπηρέτηση και προστασία των προσκυνητών από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, κατά την πανήγυρη στις 8 Νοεμβρίου. 

Στο εσωτερικό διακρίνεται το εσωρράχιο ενισχυτικό σφενδόνιο των ναών της Ενετικής περιόδου. Το τέμπλο είναι λιτό από σανίδια, ενώ οι εικόνες σύγχρονες, εκτός από εκείνη του τιμωμένου Μιχαήλ Αρχαγγέλου, έργο του Ιεραπετρίτη αγιογράφου Θεοφάνη Παγκάλου, του έτους 1930, και αφιέρωμα «Ν. Γ. Βερυγάκη, συμβίας και τέκνων». Το πρόσθετο αυτό κτίσμα έχει ένα παράθυρο στη βόρεια πλευρά του. Ο ναός διαθέτει για τον φωτισμό του διάτρητο ρόδακα στη δυτική όψη πάνω από την κεντρική είσοδο, καθώς και περίτεχνο φωτιστικό αγιοθύριδο στην κόγχη του Ιερού Βήματος. Στις δύο αετωματικές επιστέψεις της δυτικής και της ανατολικής όψης δεσπόζουν λίθινοι σταυροί. Εξωτερικά, ο αύλειος χώρος είναι στρωμένος με σκυρόδεμα. Από το ίδιο υλικό έχουν ενισχυθεί και τα θεμέλια του ναού, ενώ έχει τοποθετηθεί και πρόχειρο σιδερένιο καμπαναριό.

Ο ναός πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου, εορτή της Σύναξης των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και πασών των επουρανίων δυνάμεων.